|
1.1 Περί δέ τής Αθηναίων πολιτείας, ότι μέν είλοντο τούτον
τόν τρόπον τής πολιτείας ουκ επαινώ διά τόδε, ότι τάυθ'
ελόμενοι είλοντο τούς πονηρούς άμεινον πράττειν ή τούς
χρηστούς: διά μέν ούν τούτο ουκ επαινώ. επεί δέ ταύτα
έδοξεν ούτως αυτοίς, ως εύ διασώζονται τήν πολιτείαν καί
τάλλα διαπράττονται ά δοκούσιν αμαρτάνειν τοίς άλλοις
Έλλησιν, τούτ' αποδείξω.
1.2 Πρώτον μέν ούν τούτο ερώ, ότι δικαίως <δοκούσιν> αυτόθι
[καί] οι πένητες καί ο δήμος πλέον έχειν τών γενναίων καί
τών πλουσίων διά τόδε, ότι ο δημός εστιν ο ελαύνων τάς
ναύς καί ο τήν δύναμιν περιτιθείς τή πόλει, καί οι κυβερνήται
καί οι κελευσταί καί οι πεντηκόνταρχοι καί οι πρωράται καί
οι ναυπηγοί, -ούτοι εισιν οι τήν δύναμιν περιτιθέντες τή
πόλει πολύ μάλλον ή οι οπλίται καί οι γενναίοι καί οι χρηστοί.
επειδή ούν ταύτα ούτως έχει, δοκεί δίκαιον είναι πάσι τών
αρχών μετείναι έν τε τώ κλήρω καί εν τή χειροτονία, καί λέγειν
1.3 εξείναι τώ βουλομένω τών πολιτών. έπειτα οπόσαι μέν
σωτηρίαν φέρουσι τών αρχών χρησταί ούσαι καί μή χρησταί
κίνδυνον τώ δήμω άπαντι, τούτων μέν τών αρχών ουδέν
δείται ο δήμος μετείναι: - ούτε τών στρατηγιών κλήρω οίονταί
σφισι χρήναι μετείναι ούτε τών ιππαρχιών: -γιγνώσκει γάρ
ο δήμος ότι πλείω ωφελείται εν τώ μή αυτός άρχειν ταύτας
τάς αρχάς, αλλ' εάν τούς δυνατωτάτους άρχειν: οπόσαι δ'
εισίν αρχαί μισθοφορίας ένεκα καί ωφελείας εις τόν οίκον,
1.4 ταύτας ζητεί ο δήμος άρχειν. έπειτα δέ ό ένιοι θαυμάζουσιν
ότι πανταχού πλέον νέμουσι τοίς πονηροίς καί πένησι καί
δημοτικοίς ή τοίς χρηστοίς, εν αυτώ τούτω φανούνται τήν
δημοκρατίαν διασώζοντες. οι μέν γάρ πένητες καί οι δημόται
καί οι χείρους εύ πράττοντες καί πολλοί οι τοιούτοι γιγνό-
μενοι τήν δημοκρατίαν αύξουσιν: εάν δέ εύ πράττωσιν οι
πλούσιοι καί οι χρηστοί, ισχυρόν τό εναντίον σφίσιν αυτοίς
1.5 καθιστάσιν οι δημοτικοί. έστι δέ πάση γή τό βέλτιστον
εναντίον τή δημοκρατία: εν γάρ τοίς βελτίστοις ένι ακολασία
τε ολιγίστη καί αδικία, ακρίβεια δέ πλείστη εις τά χρηστά,
εν δέ τώ δήμω αμαθία τε πλείστη καί αταξία καί πονηρία:
ή τε γάρ πενία αυτούς μάλλον άγει επί τά αισχρά καί η
απαιδευσία καί η αμαθία <η> δι' ένδειαν χρημάτων ενίοις τών
1.6 ανθρώπων. -είποι δ' άν τις ως εχρήν αυτούς μή εάν λέγειν
πάντας εξής μηδέ βουλεύειν, αλλά τούς δεξιωτάτους καί
άνδρας αρίστους. οι δέ καί εν τούτω άριστα βουλεύονται
εώντες καί τούς πονηρούς λέγειν. ει μέν γάρ οι χρηστοί
έλεγον καί εβουλεύοντο, τοίς ομοίοις σφίσιν αυτοίς ήν αγαθά,
τοίς δέ δημοτικοίς ουκ αγαθά: νύν δέ λέγων ο βουλόμενος
αναστάς, άνθρωπος πονηρός, εξευρίσκει τό αγαθόν αυτώ τε
1.7 καί τοίς ομοίοις αυτώ. είποι τις άν, Τί άν ούν γνοίη αγαθόν
αυτώ ή τώ δήμω τοιούτος άνθρωπος; οι δέ γιγνώσκουσιν ότι
η τούτου αμαθία καί πονηρία καί εύνοια μάλλον λυσιτελεί ή
1.8 η τού χρηστού αρετή καί σοφία καί κακόνοια. είη μέν ούν
άν πόλις ουκ από τοιούτων διαιτημάτων η βέλτιστη, αλλ' η
δημοκρατία μάλιστ' άν σώζοιτο ούτως. ο γάρ δήμος βού-
λεται ουκ ευνομούμενης τής πόλεως αυτός δουλεύειν, αλλ'
ελεύθερος είναι καί άρχειν, τής δέ κακονομίας αυτώ ολίγον
μέλει: ό γάρ σύ νομίζεις ουκ ευνομείσθαι, αυτός από τούτου
1.9 ισχύει ο δήμος καί ελεύθερός εστιν. ει δ' ευνομίαν ζητείς,
πρώτα μέν όψει τούς δεξιωτάτους αυτοίς τούς νόμους τιθέντας:
έπειτα κολάσουσιν οι χρηστοί τούς πονηρούς καί βουλεύ-
σουσιν οι χρηστοί περί τής πόλεως καί ουκ εάσουσι μαινο-
μένους ανθρώπους βουλεύειν ουδέ λέγειν ουδέ εκκλησιάζειν.
από τούτων τοίνυν τών αγαθών τάχιστ' άν ο δήμος εις
δουλείαν καταπέσοι.
1.10 Τών δούλων δ' αύ καί τών μετοίκων πλείστη εστίν
Αθήνησιν ακολασία, καί ούτε πατάξαι έξεστιν αυτόθι ούτε
υπεκστήσεταί σοι ο δούλος. ού δ' ένεκέν εστι τούτο επι-
χώριον εγώ φράσω. ει νόμος ήν τόν δούλον υπό τού ελευθέρου
τύπτεσθαι ή τόν μέτοικον ή τόν απελεύθερον, πολλάκις άν
οιηθείς είναι τόν Αθηναίον δούλον επάταξεν άν: εσθήτά τε
γάρ ουδέν βελτίων ο δήμος αυτόθι ή οι δούλοι καί οι
1.11 μέτοικοι καί τά είδη ουδέν βελτίους εισίν: ει δέ τις καί
τούτο θαυμάζει, ότι εώσι τούς δούλους τρυφάν αυτόθι καί
μεγαλοπρεπώς διαιτάσθαι ενίους, καί τούτο γνώμη φανείεν
άν ποιούντες. όπου γάρ ναυτική δύναμίς εστιν, από χρη-
μάτων ανάγκη τοίς ανδραπόδοις δουλεύειν, ίνα λαμβάνωμεν
<ών> πράττη τάς αποφοράς, καί ελευθέρους αφιέναι. όπου
δ' εισί πλούσιοι δούλοι, ουκέτι ενταύθα λυσιτελεί τόν εμόν
δούλον σέ δεδιέναι: εν δέ τή Λακεδαίμονι ο εμός δούλος
σ' εδεδοίκει: εάν δέ δεδίη ο σός δούλος εμέ, κινδυνεύσει καί
τά χρήματα διδόναι τά εαυτού ώστε μή κινδυνεύειν περί
1.12 εαυτού. διά τούτ' ούν ισηγορίαν καί τοίς δούλοις πρός τούς
ελευθέρους εποιήσαμεν-καί τοίς μετοίκοις πρός τούς αστούς,
διότι δείται η πόλις μετοίκων διά τε τό πλήθος τών τεχνών
καί διά τό ναυτικόν: διά τούτο ούν καί τοίς μετοίκοις εικότως
τήν ισηγορίαν εποιήσαμεν.
1.13 Τούς δέ γυμναζομένους αυτόθι καί τήν μουσικήν επιτη-
δεύοντας καταλέλυκεν ο δήμος, νομίζων τούτο ού καλόν είναι,
γνούς ότι ου δυνατός ταύτά εστιν επιτηδεύειν. εν ταίς χορη-
γίαις αύ καί γυμνασιαρχίαις καί τριηραρχίαις γιγνώσκουσιν
ότι χορηγούσι μέν οι πλούσιοι, χορηγείται δέ ο δήμος, καί
γυμνασιαρχούσιν οι πλούσιοι καί τριηραρχούσιν, ο δέ δήμος
τριηραρχείται καί γυμνασιαρχείται. αξιοί γούν αργύριον
λαμβάνειν ο δήμος καί άδων καί τρέχων καί ορχούμενος καί
πλέων εν ταίς ναυσίν, ίνα αυτός τε έχη καί οι πλούσιοι
πενέστεροι γίγνωνται. έν τε τοίς δικαστηρίοις ου τού δικαίου
αυτοίς μάλλον μέλει ή τού αυτοίς συμφόρου.
1.14 Περί δέ τών συμμάχων, ότι εκπλέοντες συκοφαντούσιν
ως δοκούσι καί μισούσι τούς χρηστούς, -γιγνώσκοντες ότι
μισείσθαι μέν ανάγκη τόν άρχοντα υπό τού αρχομένου, ει
δέ ισχύσουσιν οι πλούσιοι καί οι χρηστοί εν ταίς πόλεσιν,
ολίγιστον χρόνον η αρχή έσται τού δήμου τού Αθήνησι,
διά ταύτα ούν τούς μέν χρηστούς ατιμούσι καί χρήματα
αφαιρούνται καί εξελαύνονται καί αποκτείνουσι, τούς δέ
πονηρούς αύξουσιν. οι δέ χρηστοί Αθηναίων τούς χρηστούς
εν ταίς συμμαχίσι πόλεσι σώζουσι, γιγνώσκοντες ότι σφίσιν
αγαθόν εστι τούς βελτίστους σώζειν αεί εν ταίς πόλεσιν.
1.15 είποι δέ τις άν ότι ισχύς εστιν αύτη Αθηναίων, εάν οι σύμ-
μαχοι δυνατοί ώσι χρήματα εισφέρειν. τοίς δέ δημοτικοίς
δοκεί μείζον αγαθόν είναι τά τών συμμάχων χρήματα ένα
έκαστον Αθηναίων έχειν, εκείνους δέ όσον ζήν, καί εργά-
ζεσθαι αδυνάτους όντας επιβουλεύειν.
1.16 Δοκεί δέ ο δήμος ο Αθηναίων καί εν τώδε κακώς βου-
λεύεσθαι, ότι τούς συμμάχους αναγκάζουσι πλείν επί δίκας
Αθήναζε. οι δέ αντιλογίζονται όσα εν τούτω ένι αγαθά τώ
δήμω τώ Αθηναίων: πρώτον μέν από τών πρυτανείων τόν
μισθόν δι' ενιαυτού λαμβάνειν: είτ' οίκοι καθήμενοι άνευ
νεών έκπλου διοικούσι τάς πόλεις τάς συμμαχίδας, καί τούς
μέν τού δήμου σώζουσι, τούς δ' εναντίους απολλύουσιν εν
τοίς δικαστηρίοις: ει δέ οίκοι είχον έκαστοι τάς δίκας, άτε
αχθόμενοι Αθαναίοις τούτους άν σφών αυτών απώλλυσαν
1.17 οίτινες φίλοι μάλιστα ήσαν Αθηναίων τώ δήμω. πρός δέ
τούτοις ο δήμος τών Αθηναίων τάδε κερδαίνει τών δικών Αθή-
νησιν ουσών τοίς συμμάχοις. πρώτον μέν γάρ η εκατοστή
1.18 τή πόλει η εν Πειραιεί: έπειτα εί τω συνοικία εστίν,
άμεινον πράττει: έπειτα εί τω ζεύγος εστιν ή ανδράποδον
μισθοφορούν: έπειτα οι κήρυκες άμεινον πράττουσι διά τάς
επιδημίας τάς τών συμμάχων. πρός δέ τούτοις, ει μέν μή
επί δίκας ήεσαν οι σύμμαχοι, τούς εκπλέοντας Αθηναίων
ετίμων άν μόνους, τούς τε στρατηγούς καί τούς τριηράρχους
καί πρέσβεις: νύν δ' ηνάγκασται τόν δήμον κολακεύειν τόν
Αθηναίων είς έκαστος τών συμμάχων, γιγνώσκων ότι δεί
[μέν] αφικόμενον Αθήναζε δίκην δούναι καί λαβείν ουκ εν
άλλοις τισίν αλλ' εν τώ δήμω, ός εστι δή νόμος Αθήνησι:
καί αντιβολήσαι αναγκάζεται εν τοίς δικαστηρίοις καί
εισιόντος του επιλαμβάνεσθαι τής χειρός. διά τούτο ούν
οι σύμμαχοι δούλοι τού δήμου τών Αθηναίων καθεστάσι μάλλον.
1.19 Πρός δέ τούτοις διά τήν κτήσιν τήν εν τοίς υπερορίοις
καί διά τάς αρχάς τάς εις τήν υπερορίαν λελήθασι μαν-
θάνοντες ελεύνειν τή κώπη αυτοί τε καί οι ακόλουθοι:
ανάγκη γάρ άνθρωπον πολλάκις πλέοντα κώπην λαβείν καί
αυτόν καί τόν οικέτην, καί ονόματα μαθείν τά εν τή ναυτική:
1.20 καί κυβερνήται αγαθοί γίγνονται σι' εμπειρίαν τε τών πλόων
καί διά μελέτην: εμελέτησαν δέ οι μέν πλοίον κυβερνώντες,
οι δέ ολκάδα, οι δ' εντεύθεν επί τριήρεσι κατέστησαν: οι
δέ πολλοί ελαύνειν ευθύς [ως] οιοί τε εισβάντες εις ναύς,
άτε εν παντί τώ βίω προμεμελετηκότες.
2.1 Τό δέ οπλιτικόν αυτοίς, ό ήκιστα δοκεί εύ έχειν Αθήνη-
σιν, ούτω καθέστηκεν, κάι τών μέν πολεμίων ήττους τε σφάς
αυτούς ηγούνται είναι καί ολείζους, τών δέ συμμάχων, οί
φέρουσι τόν φόρον, καί κατά γήν κρατιστεύουσι, και νομί-
ζουσι τό οπλιτικόν αρκείν, ει τών συμμάχων κρείττονές εισι.
2.2 πρός δέ καί κατά τύχην τι αυτοίς τοιούτον καθέστηκε: τοίς
μέν κατά γήν αρχομένοις οιόν τ' εστίν εκ μικρών πόλεων
συνοικισθέντας αθρόους μάχεσθαι, τοίς δέ κατά θάλατταν
αρχομένοις, όσοι νησιωταί εισιν, ουχ οιόν τε συνάρασθαι
εις τό αυτό τάς πόλεις: η γάρ θάλαττα εν τώ μέσω, οι δέ
κρατούντες θαλασσοκράτορες εισιν: ει δ' οιόν τε καί λαθείν
συνελθούσιν εις ταυτό τοίς νησιώταις εις μίαν νήσον,
2.3 απολούνται λιμώ: οπόσαι δ' εν τή ηπείρω εισί πόλεις υπό
τών Αθηναίων αρχόμεναι, αι μέν μεγάλαι διά δέος άρχονται,
αι δέ μικραί πάνυ διά χρείαν: ου γάρ έστι πόλις ουδεμία
ήτις ου δείται εισάγεσθαί τι ή εξάγεσθαι. ταύτα τοίνυν
ουκ έσται αυτή, εάν μή υπήκοος ή τών αρχόντων τής
2.4 θαλάττης. έπειτα δέ τοίς άρχουσι τής θαλάττης οιόν τ'
εστί ποιείν άπερ τοίς τής γής ενίοτε, τέμνειν τήν γήν τών
κρειττόνων: παραπλείν γάρ έξεστιν όπου άν μηδείς ή
πολέμιος ή όπου άν ολίγοι, εάν δέ προσίωσιν, αναβάντα
αποπλείν: καί τούτο ποιών ήττον απορεί ή ο πεζή παρα-
2.5 βοηθών. έπειτα δέ τοίς μέν κατά θάλατταν άρχουσιν οιόν
τ' αποπλεύσαι από τής σφετέρας αυτών οπόσον βούλει
πλούν, τοίς δέ κατά γήν ουχ οιόν τε από τής σφετέρας
αυτών απελθείν πολλών ημερών οδόν: βραδειαί τε γάρ αι
πορείαι καί σίτον ουχ οιόν τε έχειν πολλού χρόνου πεζή
ιόντα. καί τόν μέν πεζή ιόντα δεί διά φιλίας ιέναι ή νικάν
μαχόμενον, τόν δέ πλέοντα, ού μέν άν ή κρείττων, έξεστιν
αποβήναι, <ού δ' άν μή ή, μή αποβήναι> ταύτη τής γής,
αλλά παραπλεύσαι, έως άν επί φιλίαν χώραν αφίκηται
2.6 ή επί ήττους αυτού. έπειτα νόσους τών καρπών αί εκ
Διός εισιν οι μέν κατά γήν κράτιστοι χαλεπώς φέρουσιν,
οι δέ κατά θάλατταν ραδίως. ου γάρ άμα πάσα γή νοσεί:
ώστε εκ τής ευθενούσης αφικνείται τοίς τής θαλάττης
άρχουσιν.
2.7 Ει δέ δεί καί σμικροτέρων μνησθήναι, διά τήν αρχήν τής
θαλάττης πρώτον μέν τρόπους ευωχιών εξηύρον επιμισγό-
μενοι άλλη άλλοις: <ώστε> ό τι εν Σικελία ηδύ ή νε Ιταλία
ή εν Κύπρω ή εν Αιγύπτω ή εν Λυδία ή εν τώ Πόντω ή
εν Πελοποννήσω ή αλλοθί που, ταύτα πάντα εις έν ήθροι
2.8 σται διά τήν αρχήν τής θαλάττης. έπειτα φωνήν πάσαν
ακούοντες εξελέξαντο τούτο μέν εκ τής, τούτο δέ εκ τής:
καί οι μέν Έλληνες ιδία μάλλον καί φωνή καί διαίτη καί
σχήματι χρώνται, Αθηναίοι δέ κεκραμένη εξ απάντων τών
Ελλήνων καί βαρβάρων.
2.9 Θυσίας δέ καί ιερά καί εορτάς καί τεμένη γνούς ο δήμος
ότι ουχ οιόν τέ εστιν εκάστω τών πενήτων θύειν καί ευω-
χείσθαι καί ίστασθαι ιερά καί πόλιν οικείν καλήν καί μεγάλην,
εξηύρεν ότω τρόπω έσται ταύτα. θύουσιν ούν δημοσία
μέν η πόλις ιερεία πολλά: έστι δέ ο δήμος ο ευωχούμενος
2.10 καί διαλαγχάνων τά ιερεία. καί γυμνάσια καί λουτρά καί
αποδυτήρια τοίς μέν πλουσίοις έστιν ιδία ενίοις, ο δέ δήμος
αυτός αυτώ οικοδομείται ιδία παλαίστρας πολλάς, απο-
δυτήρια, λουτρώνας: καί πλείω τούτων απολαύει ο όχλος
ή οι ολίγοι καί οι ευδαίμονες.
2.11 Τόν δέ πλούτον μόνοι οιοί τ' εισίν έχειν τών Ελλήνων
καί τών βαρβάρων. ει γάρ τις πόλις πλουτεί ξύλοις ναυ-
πηγησίμοις, ποί διαθήσεται, εάν μή πείση τόν άρχοντα τής
θαλάττης; τί δ' εί τις σιδήρω ή χαλκώ ή λίνω πλουτεί
πόλις, ποί διαθήσεται, εάν μή πείση τόν άρχοντα τής
θαλάττης; εξ αυτών μέντοι τούτων καί δή νηές μοί εισι,
παρά μέν τού ξύλα, παρά δέ τού σίδηρος, παρά δέ τού
2.12 χαλκός, παρά δέ τού λίνον, παρά δέ τού κηρός. πρός δέ
τούτοις άλλοσε άγειν ουκ εάσουσιν οίτινες αντίπαλοι ημίν
εισιν ή ου χρήσονται τή θαλάττη. καί εγώ μέν ουδέν ποιών
εκ τής γής πάντα ταύτα έχω διά τήν θάλατταν, άλλη
δ' ουδεμία πόλις δύο τούτων έχει, ουδ' έστι τή αυτή ξύλα
καί λίνον, αλλ' όπου λίνον εστί πλείστον, λεία χώρα καί
άξυλος: ουδέ χαλκός καί σίδηρος εκ τής αυτής πόλεως ουδέ
τάλλα δύο ή τρία μιά πόλει, αλλά τό μέν τή, τό δέ τή.
2.13 Έτι δέ πρός τούτοις παρά πάσιν ήπειρόν εστιν ή ακτή
προύχουσα ή νήσος προκειμένη ή στενόπορόν τι: ώστε
έξεστιν ενταύθα εφορμούσι τοίς τής θαλάττης άρχουσι
2.14 λωβάσθαι τούς τήν ήπειρον οικούντας. ενός δέ ενδεείς
εισιν: ει γάρ νήσον οικούντες θαλασσοκράτορες ήσαν
Αθηναίοι, υπήρχεν άν αυτοίς ποιείν μέν κακώς, ει εβούλοντο,
πάσχειν δέ μηδέν, έως τής θαλάττης ήρχον, μηδέ τμηθήναι
τήν εαυτών γήν μηδέ προσδέχεσθαι τούς πολεμίους:νύν δέ
οι γεωργούντες καί οι πλούσιοι Αθηναίων υπέρχονται τούς
πολεμίους μάλλον, ο δέ δήμος, άτε εύ ειδώς ότι ουδέν τών
σφών εμπρήσουσιν ουδέ τεμούσιν, αδεώς ζή καί ουχ υπερ-
2.15 χόμενος αυτούς. πρός δέ τούτοις καί ετέρου δέους απηλ-
λαγμένοι άν ήσαν, ει νήσον ώκουν, μηδέποτε προδοθήναι
τήν πόλιν υπ' ολίγων μηδέ πύλας ανοιχθήναι μηδέ πολε-
μίους επεθσπεσείν: πώς γάρ νήσον οικούντων ταύτ' άν
εγίγνετο; μηδ' αύ στασιάσαι τώ δήμω μηδέν, ει νήσον
ώκουν: νύν μέν γάρ ει στασιάσαιεν, ελπίδα άν έχοντες εν
τοίς πολεμίοις στασιάσειαν, ως κατά γήν επαξόμενοι: ει δέ
2.16 νήσον ώκουν, καί ταύτ' άν αδεώς είχεν αυτοίς. επειδή ούν
εξ αρχής πυκ έτυχον οικήσαντες νήσον, νύν τάδε ποιούσι:
τήν μέν ουσίαν ταίς νήσοις παρατίθενται, πιστεύοντες
τή αρχή τή κατά θάλατταν, τήν δέ Αττικήν γήν περιορώσι
τεμνομένην, γιγνώσκοντες ότι ει αυτήν ελεήσουσιν, ετέρων
αγαθών μειζόνων στερήσονται.
2.17 Έτι δέ συμμαχίας καί τούς όρκους ταίς μέν ολιγαρχου-
μέναις πόλεσιν ανάγκη εμπεδούν: ήν δέ μή εμμένωσι ταίς
συνθήκαις, ή υφ' ότου αδικεί ονόματα από τών ολίγων οί
συνέθεντο: άσσα δ' άν ο δήμος σύνθηται, έξεστιν αυτώ ενί
ανατιθέντι τήν αιτίαν τώ λέγονται καί τώ επιψηφίσαντι
αρνείσθαι τοίς άλλοις ότι Ου παρήν ουδέ αρέσκει έμοιγε,
ά συγκείμενα πυνθάνονται εν πλήρει τώ δήμω, καί ει μή
δόξαι είναι ταύτα, προφάσεις μυρίας εξηύρηκε τού μή ποιείν
όσα άν μή βούλωνται. καί άν μέν τι κακόν αναβαίνη από
ών ο δήμος εβούλευσεν, αιτιάται ο δήμος ως ολίγοι άνθρω-
ποι αυτώ αντιπράττοντες διέφθειραν, εάν δέ τι αγαθόν
σφίσιν αυτοίς τήν αιτίαν ανατιθέασι.
2.18 Κωμωδείν δ' αύ καί κακώς λέγειν τόν μέν δήμον ουκ
εώσιν, ίνα μή αυτοί ακούωσι κακώς, ιδία δέ κελεύουσιν, εί
τίς τινα βούλεται, εύ ειδότες ότι ουχί τού δήμου εστίν ουδέ
τού πλήθους ο κωμωδούμενος ως επί τό πολύ, αλλ' ή πλούσιος
ή γενναίος ή δυνάμενος, ολίγοι δέ τινες τών πενήτων καί
τών δημοτικών κωμωδούνται, καί ουδ' ούτοι εάν μή διά
πολυπραγμοσύνην καί διά τό ζητείν πλεόν τι έχειν τού
δήμου: ώστε ουδέ τούς τοιούτους άχθονται κωμωδουμένους.
2.19 φημί ούν έγωγε τόν δήμον τόν Αθήνησι γιγνώσκειν οίτινες
χρηστοί εισι τών πολιτών καί οίτινες πονηροί: γιγνώσκοντες
δέ τούς μέν σφίσιν αυτοίς επιτηδείους καί συμφόρους φιλούσι,
κάν πονηροί ώσι, τούς δέ χρηστούς μισούσι μάλλον: ου γάρ
νομίζουσι τήν αρετήν αυτοίς πρός τώ σφετέρω αγαθώ πεφυ-
κέναι, αλλ' επί τώ κακώ: καί τουναντίον γε τούτου ένιοι,
όντες ως αληθώς τού δήμου, τήν φύσιν ου δημοτικοί εισι.
2.20 δημοκρατίαν δ' εγώ μέν αυτώ τώ δήμω συγγιγνώσκω: αυτόν
μέν γάρ εύ ποιείν παντί συγγνώμη εστίν: όστις δέ μή ών
τού δήμου είλετο εν δημοκρατουμένη πόλει οικείν μάλλον
ή εν ολιγαρχουμένη, αδικείν παρεσκευάσατο καί έγνω ότι
μάλλον οιόν τε διαλαθείν κακώ όντι εν δημοκρατουμένη
3.1 πόλει μάλλον ή εν ολιγαρχουμένη. καί περί τής Αθηναίων
πολιτείας, τόν μέν τρόπον ουκ επαινώ: επειδήπερ δ΄έδοξεν
αυτοίς δημοκρατείσθαι, εύ μοι δοκούσι διασώζεσθαι τήν δημο-
κρατίαν τούτω τώ τρόπω χρώμενοι ώ εγώ επέδειξα.
Έτι δέ καί τάδε τινάς ορώ μεμφομένους Αθηναίους ότι
ενίοτε ουκ έστιν αυτόθι χρηματίσαι τή βουλή ουδέ τώ δήμω
ενιαυτόν καθημένω ανθρώπω. καί τούτο Αθήνησι γέγνεται
3.2 ουδέν δι' άλλο ή διά τό πλήθος τών πραγμ'ατων ουχ οιοί τε
πάντας αποπέμπειν εισί χρηματίσαντες. πώς γάρ άν καί
οιοί τε είεν, ούστινας πρώτον μέν δεί εορτάσαι εορτάς όσας
ουδεμία τών Ελληνίδων πόλεων (εν δέ ταύταις ηττόν τινα
δυνατόν εστι διαπράττεσθαι τών τής πόλεως), έπειτα δέ δίκας
καί γραφάς καί ευθύνας εκδικάζειν όσας ουδ' οι σύμπαντες
άνθρωποι εκδικάζουσι, τήν δέ βουλήν βουλεύεσθαι πολλά
μέν περί τού πολέμου, πολλά δέ περί πόρου χρημάτων πολλά
δέ περί νόμων θέσεως, πολλά δέ περί τών κατά πόλιν αεί
γιγνομένων, πολλά δέ καί <περί τών εν> τοίς συμμάχοις, καί
φόρον δέξασθαι καί νεωρίων επιμεληθήναι καί ιερών; άρα
δή τι θαυμστόν εστιν, ει τοσούτων υπαρχόντων πραγμάτων
μή οιοί τ' εισί πάσιν ανθρώποις χρηματίσαι; λέγουσι δέ
3.3 τινες, Ήν τις αργύριον έχων προσίη πρός βουλήν ή δήμον,
χρηματιείται. εγώ δέ τούτοις ομολογήσαιμ' άν από χρη-
μάτων πολλά διαπράττεσθαι Αθήνησι, καί έτι άν πλείω δια-
πράττεσθαι, ει πλείους έτι εδίδοσαν αργύριον: τούτο μέντοι
εύ οίδα, διότι πάσι διαπράξαι η πόλις ... τών δεομένων ουχ
ικανή, ουδ' ει οποσονούν χρυσίον καί αργύριον διδοίη τις
3.4 αυτοίς. δεί δέ καί τάδε διαδικάζειν, εί τις τήν ναύν μή επι-
σκευάζει ή κατοικοδομεί τι δημόσιον: πρός δέ τούτοις χορηγοίς
διαδικάσαι εις Διονύσια καί Θαργήλια καί Παναθήναια καί
Προμήθεια καί Ηφαίστια όσα έτη: καί τριήραρχοι καθίστανται
τετρακόσιοι εκάστου ενιαυτού, καί τούτων τοίς βουλομένοις
<δεί> διαδικάσαι όσα έτη: πρός δέ τούτοις αρχάς δοκιμάσαι
καί διαδικάσαι καί ορφανούς δοκιμάσαι καί φύλακας δεσμω-
3.5 τών καταστήσαι. ταύτα μέν ούν όσα έτη: διά χρόνου δέ
δικάσαι δεί στρατιάς καί εάν τι άλλο εξαπιναίον αδίκημα
γίγνηται, εάν τε υβρίζωσί τινες άηθες ύβρισμα εάν τε
ασεβήσωσι. πολλά έτι πάνυ παραλείπω: τό δέ μέγιστον
είρηται πλήν αι τάξεις τού φόρου: τούτο δέ γίγνεται ως τά
πολλά δι' έτους πέμπτου. φέρε δή τοίνυν, ταύτα ουκ οίεσθαι
3.6 <χρή> χρήναι διαδικάζειν άπαντα; ειπάτω γάρ τις ό τι ου
χρήν αυτόθι διαδικάζεσθαι. ει δ' αύ ομολογείν δεί άπαντα
χρήναι διαδικάζειν, ανάγκη δι' ενιαυτού: ως ουδέ νύν δι'
ενιαυτού δικάζοντες υπάρχουσιν ώστε παύειν τούς αδικολυντας
3.7 υπό τού πλήθους τών ανθρώπων. φέρε δή, αλλά φήσει τις
χρήναι δικάζειν μέν, ελάττους δέ δικάζειν. ανάγκη τοίνυν,
εάν μή ολίγα ποιώνται δικαστήρια, ολίγοι εν εκάστω έσονται
τώ δικαστηρίω: ώστε καί διασκευάσασθαι ράδιον έσται πρός
ολίγους δικαστάς καί συνδεκάσαι πολύ ήττον δικαίως δικάζειν
3.8 πρός δέ τούτοις οίεσθαι χρή καί εορτάς άγειν χρήναι Αθη-
ναίους, εν αίς ουχ οιόν τε δικάζειν. καί άγουσι μέν εορτάς
διπλασίους ή οι άλλοι: αλλ' εγώ μέν τίθημι ίσας τή ολιγίστας
αγούση πόλει.
Τούτων τοίνυν τοιούτων όντων ού φημι οιόν τ' είναι άλλως
έχειν τά πράγματα Αθήνησιν ή ώσπερ νύν έχει, πλήν ή κατά
μικρόν τι οιόν τε τό μέν αφελείν τό δέ προσθείναι: πολύ δ' ουχ
οιόν τε μετακινείν, ώστε μή ουχί τής δημοκρατίας αφαιρείν τι.
3.9 ώστε μέν γάρ βέλτιον έχειν τήν πολιτείαν, οιόν τε πολλά εξευ-
ρείν, ώστε μέντοι υπάρχειν μέν δημοκρατίαν είναι αρκούντως
δέ τούτο εξευρείν, όπως βέλτιον πολιτεύσονται, ου ράδιον,
πλήν, όπερ άρτι είπον, κατά μικρόν τι προσθέντα ή αφελόντα.
3.10 Δοκούσι δέ Αθηναίοι καί τουτό μοι ουκ ορθώς βουλεύε-
σθαι, ότι τούς χείρους αιρούνται εν ταίς πόλεσι ταίς στασια-
ζούσαις. οι δέ τούτο γνώμη ποιούσιν. ει μέν γάρ ηρούντο
τούς βελτίους, ηρούντ' άν ουχί τούς ταυτά γιγνώσκοντας
σφίσιν αυτοίς: εν ουδεμιά γάρ πόλει τό βέλτιστον εύνουν
εστί τώ δήμω, αλλά τό κάκιστον εν εκάστη εστί πόλει
εύνουν τώ δήμω: οι γάρ όμοιοι τοίς ομοίοις ευνοί εισι. διά
ταύτα ούν Αθηναίοι τά σφίσιν αυτοίς προσήκοντα αιρούνται.
3.11 οποσάκις δ' επεχείρησαν αιρείσθαι τούς βελτίστους, ου συνή-
νεγκεν αυτοίς, αλλ' εντός ολίγου χρόνου ο δήμος εδούλευσεν
ο εν Βοιωτοίς: τούτο δέ ότε Μιλησίων είλοντο τούς βελ-
τίστους, εντός ολίγου χρόνου αποστάντες τόν δήμον κατέ-
κοψαν: τούτο δέ ότε είλοντο Λακεδαιμονίους αντί Μεσσηνίων,
εντός ολίγου χρόνου Λακεδαιμόνιοι καταστρεψάμενοι Μεσ-
σηνίους επολέμουν Αθηναίοις.
3.12 Υπολάβοι δέ τις άν ως ουδείς άρα αδίκως ητίμωται Αθή-
νησιν. εγώ δέ φημί τινας είναι οί αδίκως ητίμωνται. ολίγοι
μέντοι τινές <εισιν>: αλλ' ουκ ολίγων δεί τών επιθησομένων
3.13 τή δημοκρατία τή Αθήνησιν, επεί τοι καί ούτως έχει,
ουδέν ενθυμείσθαι αννθρώπους οίτινες δικαίως ητίμωνται, αλλ'
εί τινες αδίκως. πώς άν ούν αδίκως οίοιτό τις άν τούς
πολλούς ητιμώσθαι Αθήνησιν, όπου ο δήμός εστιν ο άρχων
τάς αρχάς; εκ δέ τού μή δικαίως άρχειν μηδέ λέγειν τά
δίκαια <μηδέ> πράττειν, εκ τοιούτων άτιμοί εισιν Αθήνησι.
ταύτα χρή λογιζόμενον μή νομίζειν είναί τι δεινόν από τών
ατίμων Αθήνησιν. |
